Zoete of brakke kwel komt voor langs de Nederlandse kustzone en manifesteert zich vooral in de gebieden die onder het zeeniveau liggen. Hierbij komt brak water onder dijken of duinen door omhoog in poldergebieden. Dit leidt tot verzilting van het polderwater en het grondwater. Deze zoute kwel in de polders wordt ook wel 'oud zout' genoemd omdat dit zout een lange geschiedenis heeft doorgemaakt in de ondergrond.
Op de website van de STOWA staan Deltafacts waarmee de STOWA ervoor zorgt dat de nieuwste kennis over klimaat, waterbeheer en waterkwaliteit wordt verspreid. Per thema staan de onderwerpen gerubriceerd en periodiek worden de Deltafacts geactualiseerd door de specialisten. Het zijn feitelijk online kennisdossiers met een korte krachtige samenvatting van de ‘state of the art’ kennis over specifieke kennisvragen.
Over brakke kwel is een Deltafact beschikbaar waar de achtergronden en ook maatregelen tegen brakke of zoute kwel worden behandeld.
Wat betekent dit onderwerp voor het hoofdwatersysteem?
Zoute kwel of interne verzilting betreft binnen deze context dus de zoutlast vanuit de ondergrond op het regionaal watersysteem. Deze zoute/brakke kwel komt voor in de diepe droogmakerijen in het westen van het land (Haarlemmermeer, Zuid-plaspolder, Horstermeer, etc.), langs de Friese kust en ook in de ondergrond van de Zeeuwse polders.
Deze interne verzilting kan wel voor een extra zoutlast op het hoofdwatersysteem zorgen, wanneer een regionale waterbeheerder het eigen watersysteem doorspoelt en het verzilte water uitslaat op het (zoet) hoofdwatersysteem. Dit heeft bijvoorbeeld een rol gespeeld in het IJsselmeer bij de afvoer van de Wieringenmeer. Over het IJsselmeer en het Markemeer zijn door Rijkswaterstaat infographics verzilting opgesteld. Deze infographics laten zien waar verzilting optreedt en welke maatregelen er zijn genomen om de verzilting tegen te gaan.
Ook in het Volkerak-Zoommeer speelt interne verzilting een rol. Deze interne zoutlast zorgt, naast de externe verzilting via de schutsluizen, voor een chloridebron in het watersysteem. Om het chloridegehalte in dit watersysteem tijdens het groeiseizoen onder een afgesproken norm te houden moet het systeem worden doorgespoeld. De bijdrage van de interne kwel in het Volkerak-Zoommeer is ten opzichte van de externe kwel via de schutluizen echter beperkt (Deltares 2021). Het doorspoelbeheer is voor alle afgesloten watersystemen één van de belangrijkste maatregelen die door de beheerder kan worden genomen voor het afvoeren van de interne zoute kwel. Lozing van regionaal verzilt regionaal water op zout buitenwater heeft uiteraard geen verziltend effect op het hoofdwatersysteem. Dit speelt bijvoorbeeld binnen Zeeland bij afvoer naar de Oosterschelde, Westerschelde, Veerse Meer en Grevelingenmeer.
Referenties
- Klimaatrobuustheid van het waterbeheer van het VolkerakZoommeer, Arno Nolte, A, M. Weeber, D. Geurts, S. Pans, D. Vreeken en O. Weiler, Deltares, 8 juli 2020.
Zie ook
- Kwel
- Zout
- Zoute klei
- Zoute klei in dijken
- Afwegingskader toepassing zout grondwater
- Abiotische kenmerken zoute habitattypen Natura2000
- Balanceren tussen zoet en zout
- Onderzoek: toepassing van zout grondwater
- Watersysteemanalyse zoute varianten Markiezaatsmeer-Binnenschelde
- Watervogels in de zoute delta 2001/2002
