Zoutindringing in het hoofdwatersysteem via kunstwerken (scheepvaartsluizen of spuisluizen) is een probleem waarmee Rijkswaterstaat al vanaf de jaren 60 intensief mee bezig is. In de historische context wordt dit uitgebreid toegelicht en beschreven. De afgelopen decennia zijn er veel studies verricht om de zoutindringing in het Hoofdwatersysteem te beheersen met specifieke maatregelen. Met name Deltares heeft hier veel onderzoek naar gedaan en specialistische expertise opgebouwd. In het Kennisprogramma Natte kunstwerken is een kennisoverzicht gemaakt van projecten waarin onderzoek naar zoutindringing via schutsluizen centraal staat (Weiler en Burgers 2018).
Op de website van de STOWA staan Deltafacts waarmee de STOWA er voor zorgt dat de nieuwste feiten over klimaat, waterbeheer en waterkwaliteit worden verspreid. Per thema staan de onderwerpen gerubriceerd en periodiek worden de Deltafacts geactualiseerd door de specialisten. Het zijn feitelijk online kennisdossiers met een korte krachtige samenvatting van de ‘state of the art’ kennis over specifieke kennisvragen.
In de Deltafact zoutindringing worden de achtergronden en ook maatregelen tegen zoutindringing of externe verzilting behandeld. We spreken over zoutlast als de externe verzilting verloopt via schuts- of spuisluizen. Hierbij is sprake van verzilting van het oppervlaktewater door binnendringend zout (zee)water. Zowel in Nederland als in buitenlandse delta’s is dit een groeiend probleem als gevolg van klimatologische veranderingen (lagere rivierafvoeren tijdens droge zomers, zeespiegelstijging) en een groeiende vraag naar zoet water.
De interactie tussen zoet en zout gaat in een estuarium op een natuurlijke manier en is afhankelijk van: (1) getijvolume, (2) rivierafvoer en (3) geometrie van de monding. Ook de windinvloed heeft invloed op de mengprocessen. Zo heeft het Schelde-estuarium door de trechtervormige monding een dominante invloed van het getij ten opzichte van de rivierafvoer. Hierdoor dringt het zeewater diep door in het estuarium en zal er een goede mening zijn. Bij een kustmatige riviermonding, zoals bij de Nieuwe Waterweg, heeft verloopt dit proces anders. De zee-invloed zal hier toenemen naarmate de rivierafvoer afneemt. De mengprocessen in de Nieuwe Waterweg zijn beperkt waardoor hier sprake is van een ‘zouttong’ en een gelaagde stroming. Dit wordt veroorzaakt door het dichtheidsverschil tussen zoet en zout. In bovenstaande Deltafact wordt hier dieper op ingegaan.
Referenties
- Zoutindringing door schutsluizen, Weiler, O. en R. Burgers, Kennisprogramma Natte Kunstwerken, 11 juni 2018.
