Figuur 1: Twee types groot zeegras groeiden tot de jaren 1930 in de Waddenzee. Elk groeit in een eigen zone, die beide (!) aan de bovenzijde begrensd worden door uitdroging. De ondergrens van de bovenste zone wordt bepaald door waterdynamiek, de ondergrens van de onderste zone wordt bepaald door licht. Het flexibele type is gevoeliger voor waterdynamiek dan het robuuste type. De verschillen in gevoeligheid voor uitdroging en waterdynamiek hebben beide te maken met de stevigheid van de schedes (zie blauwe pijlen) (Van der Heide et al. 2006).
Voor litorale en sublitorale planten wordt de beschikbare hoeveelheid zonlicht bepaald door de instraling, direct tijdens laagwater of via de waterkolom (Figuur 1), de troebelheid van het water en het getijverschil. Van de laatste twee factoren is gerapporteerd dat de aanleg van de Afsluitdijk heeft geleid tot negatieve effecten op de lichtcondities voor zeegras in de Waddenzee. Hoewel directe gegevens met betrekking tot troebelheid van het water (in de Waddenzee meestal het gehalte aan zwevend slib) voor de periode rond de voltooiing van de Afsluitdijk ontbreken, is aannemelijk gemaakt dat de werkzaamheden in verband met de aanleg van de dijk en de hierna veranderde waterdynamiek in de Waddenzee, in ieder geval gedurende een reeks van jaren, hebben geleid tot een hogere troebelheid. Dit had een reductie in de maximaal doordringbare diepte van de waterkolom voor zonlicht tot gevolg (zie Figuur 2). Voor sublitoraal groot zeegras betekent dit dat de ondergrens van de diepte waarop de soort nog kan groeien omhoog is geschoven (Wanink en Van der Graaf 2008). Voor algemene informatie over de invloed van troebelheid op zeegras zie deze pagina.
Figuur 2: Gemiddelde waarden voor met behulp van een Secchi-disc gemeten doorzicht in geulen en boven getijdeplaten in het Balgzand tussen 1930 en 1980. Waarden voor 1930 bij benadering. De voltooiing van de Afsluitdijk is aangegeven met een rode pijl (Wanink en Van der Graaf 2008)
Referenties
- Een verkennning van de groeimogelijkheden van ondergedoken groot zeegras (Zostera marina) in de Nederlandse Waddenzee, Heide, T. van der, M.M. Van Katwijk en G.W. Geerling, december 2006.
- Zeegras in de Waddenzee, Rol in de Waddenzee en in Nederland, kansen in de toekomst en wettelijk kader, Wanink, J.H. en A.J. van der Graaf, 28 februari 2008.
Zie ook
- Zeegras in de Waddenzee, Rol in de Waddenzee en in Nederland, kansen in de toekomst en wettelijk kader
- Een ecologisch profiel van zeegras, en de verspreiding in Nederland
- Zeegras Zostera marina L., Zostera noltli Horn, Een ecologisch profiel en het voorkomen in Nederland
- Een verkennning van de groeimogelijkheden van ondergedoken groot zeegras (Zostera marina) in de Nederlandse Waddenzee
- Trendanalyse van zeegrasverspreiding in de Nederlandse Waddenzee 1988-2003
- Herintroductie van zeegras in de Waddenzee, 1 Mesocosmexperimenten met groot zeegras (Zostera marinaL.)
- Herintroductie van Groot zeegras in de westelijke Waddenzee (2002-2006), Inventarisatie van bestaande kennis, selectie van locaties en plan van aanpak.
- Kansenkaart Zeegras Waddenzee
- Veilig getij, de effecten van de waterbouwkundige werken op het getijdemilieu van de Oosterschelde deel 1
- Herintroductie Zostera marina in de westelijke Waddenzee (2002-2006) Resultatenrapportage activiteiten 2002
