Brontekst bekijken van Schorren ontwikkelen of herstellen

{{Activity
|Context=Building with Nature-interventies,
|Intentional Element decomposition type=IOR
}}
{{Paragraphs show}}
{{Beeldmateriaal show}}
{{Heading
|Heading nl=Schorren ontwikkelen of herstellen
|Heading en=Development or restoration of salt marshes
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=1
|Paragraph language=Dutch
|Paragraph=Een uitgebreide meta-analyse van literatuur over de rol van schorren in kustbescherming toonde aan dat schorren een effect hebben, zowel op golfdemping als op kuststabilisatie. Eigenschappen die positief gecorreleerd zijn aan zowel golfdemping als kuststabilisatie zijn vegetatiedichtheid, biomassaproductie en schorgrootte ({{Cite|resource=The protective role of coastal marshes: a systematic review and meta-analysis|name=Shepard ''et al.'', 2011}}). De ontwerpcriteria voor het gebruik van schorren voor kustbescherming zijn echter nog niet bepaald en zijn onderwerp van lopend onderzoek.
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=2
|Paragraph language=Dutch
|Paragraph=Schorren zijn kustwetlands die regelmatig overstroomd worden onder invloed van het getij. Ze zijn gelegen in de bovenste deel van het intertijdengebied. Schorren komen voor bij laag-energetische kusten in een gematigd klimaat. De kust waarbij ze voorkomen bestaat uit zand of modder (slikken). De ecologie van een schor is terrestrisch: schorreplanten zijn zouttolerant, maar hun biologie is niet gebonden aan de zee (bijvoorbeeld voor de voortplanting) ({{Cite|resource=Marine Ecology: processes, systems and impacts|name=Kaiser ''et al.'', 2005}}).
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=3
|Paragraph language=Dutch
|Paragraph subheading=Schorontwikkeling
|Paragraph=De soortensamenstelling van schorren hangt af van het concurrentievermogen van een soorten en van hun tolerantie ten aanzien van de plaats-specifieke omgevingsfactoren. Meestal zijn er drie of vier vegetatiezones te onderscheiden, min of meer langs de verticale overstromingsgradient: de pionierzone, lage schor, middenschor en hoge schor.
De pionierzone ontwikkelt zich op een verhoogd en stabiel slik, indien de helling van het slik niet te groot is en indien de aanvoer van sediment voldoende is. Typische planten voor de pionierzone zijn slijkgras (''Spartina spp.'') en zeekraal (''Salicornia spp.''). In Zeeland gebeurt dit op een hoogte vanaf 1 m beneden de hoogwaterlijn. De pioniervegetatie vangt het sediment in, wat leidt tot lagere stroomsnelheden die op hun beurt weer leiden tot meer sedimentatie. Zodra de vegetatie zo hoog is geworden dat ze niet meer bij elk getij overstroomt, is de zone veranderd in een lage schor.
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=4
|Paragraph language=Dutch
|Paragraph subheading=Vegetatieontwikkeling
|Paragraph=Planten van het lage schor zijn kweldergras (''Puccinellia sp.''), zulte of zeeaster (''Aster tripolium'') en heen of zeebies (''Scirpus martima'').  In dit stadium zal de groeiende vegetatie de kreken vernauwen en daarmee verdiepen. Bij overstroming zal er zand worden afgezet op de randen van de kreek, terwijl verderop het schor klei wordt afgezet. Dit resulteert in een structuur van zandige verhogingen aan de randen van de kreken en kleiïge kommen achter de verhoging. 
Het verschil in structuur leid tot een verschillen in stroomsnelheid en daarmee ook in verschillen in sedimentatiesnelheid. Het gevolg is dat de grens tussen schor en slik scherper wordt en zelfs kan leiden tot de vorming van kliffen. Het schor heeft zich nu ontwikkeld in een middenschor. 
Als het schor zich verder ontwikkelt zal het hoger worden totdat het nog maar zelden overstroomd raakt. Het schor is nu een hoog schor geworden. Planten van de hoge schorren zijn zeekweek (''Elytrigia atherica'') of zelfs riet (''Phragmites australis'') (op de minst brakke schorren).
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=5
|Paragraph language=Dutch
|Paragraph subheading=Erosie van het schor
|Paragraph=Als de kliffen van het schor te steil worden, zullen golven en stroming de randen beginnen te eroderen en uiteindelijk zal het hele schor geërodeerd zijn en weer in een slik veranderen. De schorvorming begint nu opnieuw. Dit is een natuurlijk proces dat een verloop heeft van decaden tot eeuwen. Veel van de schorren in de Oosterschelde en Westerschelde zijn oudere schorren. In tegenstelling tot de Oosterschelde vertoont de Westerschelde enige ontwikkeling van nieuwe schorren met name in beschutte plaatsen waar de concentratie van gesuspendeerd materiaal hoog is, bijvoorbeeld op de plaatsen waar baggerspecie wordt gestort ({{Cite|resource=Prognose van Schor- en slikontwikkelingen in de Oosterschelde: een analyse naar de te verwachten ontwikkelingen tot 2060|name=Jacobse ''et al.'', 2008}}).
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=6
|Paragraph language=English
|Paragraph=In an extensive literature meta-analysis on the role of salt marshes in coastal protection, it was found that salt marshes do have an effect, both on wave attenuation and on shoreline stabilization. Characteristics that were positively correlated to both wave attenuation and shoreline stabilization were vegetation density, biomass production, and marsh size ({{Cite|resource=The protective role of coastal marshes: a systematic review and meta-analysis|name=Shepard ''et al.'', 2011}}). However, design criteria for the use of salt marshes in coastal protection have not been defined yet, and subject of current research.
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=7
|Paragraph language=English
|Paragraph=Salt marshes, or tidal marshes, are coastal wetlands that are regularly flooded by the tides. They are located in the upper intertidal zone. Salt marshes occur in low-energy shorelines in temperate regions. The shorelines where they occur usually consist of sand or mudflats. The ecology of salt marshes is terrestrial: salt marsh plants are salt-tolerant, but their biology is not tied to the sea (e.g. for reproduction) ({{Cite|resource=Marine Ecology: processes, systems and impacts|name=Kaiser ''et al.'', 2005}}).
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=8
|Paragraph language=English
|Paragraph subheading=Development of salt marshes
|Paragraph=The species composition of salt marshes depend on the species’ ability to compete, and on their tolerance to site-specific environmental conditions. Usually, three to four vegetation zones are distinguished, more or less along the vertical gradient of inundation frequency: the pioneer zone, the lower marsh, middle marsh and upper marsh.
The pioneer zone will develop on elevated and stable mudflats as long as the slope of the mudflat is not too steep, and as long as the sediment supply is sufficient. Typical plants for the pioneer zone are cord grasses (''Spartina spp.'') and/or glasswort (''Salicornia spp.''). In Zeeland, this will happen on heights starting from 1 meter below the high water level. The pioneer vegetation catches sediment, and this will lead to lower velocities of the currents, which will in its turn lead to more sedimentation. As soon as the vegetation has grown too high to become flooded in every tide, the zone has become lower marsh.
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=9
|Paragraph language=English
|Paragraph subheading=Development in vegetation
|Paragraph=Plants of the lower marsh are salt marsh grass ''Puccinellia sp.'', sea aster ''Aster tripolium'' and sea bulrush ''Scirpus martima''.  At this stage, the growing vegetation will narrow, and therefore deepen, the creeks. After flooding, sandy sediment will be deposited at the edges of the creeks, whereas higher on the salt marshes, muddy sediment is deposited. The sandy deposits at the edges of the creeks may even develop into structures of levees and pans (clayey depressions behind the levees). The differences in structure lead to differences in velocities of the currents, and therefore also to differences in sedimentation rate. As a consequences, the border between the salt marsh, and the mudflat becomes steeper, sometimes even developing into cliffs. The salt marsh is has now developed into a middle marsh.
As the marsh develops further, it will become higher, until flooding becomes rare. The marsh has become an upper marsh. Plants of the upper marsh are, e.g. sea couch ''Elytrigia atherica'' or even reed ''Phragmites australis'' (in the less brackish salt marshes).
}}
{{Paragraph
|Paragraph number=10
|Paragraph language=English
|Paragraph subheading=Erosion of salt marshes
|Paragraph=When the salt marsh cliffs become too steep, waves and currents will start eroding the edges, and eventually, the whole marsh will erode and change into a mudflat again, after which the development into a salt marsh can restart. This is a natural process, occurring on a scale of decades to centuries.
Many of the salt marshes in the Western Scheldt and the Eastern Scheldt are older marshes. But where the Western Scheldt shows some development of new marshes (in sheltered areas where concentrations of suspended materials are high, e.g. areas for deposition of dredgings), this is not the case in the Eastern Scheldt ({{Cite|resource=Prognose van Schor- en slikontwikkelingen in de Oosterschelde: een analyse naar de te verwachten ontwikkelingen tot 2060|name=Jacobse ''et al.'', 2008}}).
}}

{{VN query}}
{{Activity links
|Part of=Building with Living Nature,
}}
{{Intentional Element query}}