AAN DE INHOUD VAN DE PAGINA'S OVER PFAS WORDT GEWERKT

Figuur 1: De Zuidwestelijke delta (Bron: RWS).

Deze context gaat voornamelijk over PFAS in het stroomgebied van de Schelde. Het stroomgebied is 21.863 km² groot waarvan 8% Nederlands grondgebied is. Het doel van deze pagina is om alle PFAS-gerelateerde documenten die over het Scheldestroomgebied gaan op een plek samen te brengen, waardoor de informatie over deze materie binnen handbereik is. De pagina is bedoeld voor de geïnteresseerden in wetenschappelijke documentatie over de PFAS-problematiek in het Scheldestroomgebied.

Aanleiding PFAS-problematiek

Sinds de zomer van 2021 is PFAS volop onder de aandacht. Aanleiding is onder andere een rapport over PFAS-concentraties in Nederland en de constateringen m.b.t. lozingen door 3M in Antwerpen. Inwoners van de Provincie Zeeland maken zich zorgen over de hoge PFAS-waardes in de Westerschelde. De politieke discussies in Vlaanderen, waaruit bleek dat al sinds 2017 de uitstoot van emissies van 3M en andere bedrijven bekend waren en de media-aandacht hebben geleid tot het instellen van een parlementair onderzoek. Zo vragen bewoners zich af of vis uit de Westerschelde nog veilig kan worden gegeten en of er in het water gezwommen kan worden. Ook is er de wens om inzichtelijk te krijgen waar de PFAS-vervuiling vandaan komt en hoe de emissies kunnen worden beperkt.

Wat is PFAS?

PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6000 chemische stoffen waarin onder andere een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomen. Ze komen niet van nature voor in het milieu en worden niet afgebroken. Het gebruik ervan is sinds 2006 aan banden gelegd door de EU [ (Europees Parlement, 2006)].
De stoffen die onder PFAS vallen zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenproducten. Denk aan de antiaanbaklaag in pannen, cosmetica, textiel, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen of smeermiddelen (Anon. 2022).

Hoe nu verder?

De vragen die nu spelen zijn onder andere hoe om te gaan met de vervuilde grond en het verspreiden van baggerspecie en welke invloed de vervuiling heeft op grond- en oppervlaktewater. Ook bedrijven die PFAS lozen zijn onder een vergrootglas komen te liggen. De onrust in de Zeeuwse grensregio heeft als –logisch- gevolg dat er gekeken wordt naar de transportroutes van PFAS via oppervlaktewater, lucht en verspreiding van baggerspecie gelinkt aan de Westerschelde en het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Dit zijn twee Rijkswateren die onder het behaar vallen van Rijkswaterstaat Zee & Delta.

De zorgen over PFAS passen binnen de maatschappelijke ontwikkeling waarin er een groeiende aandacht is voor de milieukwaliteit. Burgers maken zich steeds meer zorgen over zeer zorgwekkende stoffen die in het milieu terechtkomen. Hierdoor is de Zeeuwse politiek in beweging gekomen en worden er veel vragen gesteld aan de Rijksoverheid en haar vertegenwoordiging in de regio. De waterkwaliteit van de Westerschelde komt hiermee, bovenop hetgeen we al weten, verder in gevaar.

Kerndocumenten (5)

PFAS in de rijkswateren (Jonker, 2021)
PFAS concentraties in de Zeeuwse wateren (Jonker, 2022)
Bronnen van PFAS voor het Nederlandse oppervlaktewater (Jans en Berbee, 2020)
Parlementaire onderzoekscommissie PFAS-PFOS (Rombouts et al., 2022)
Voedselveiligheidsonderzoek RIVM (Van der Aa et al., 2022)
document 5, met beschrijving en verwijzing --> offerte WVL (COR)

Verder lezen

Onder de referenties staat een zogenaamde conceptmap die als navigatiemiddel fungeert om toegang te krijgen tot de informatie over PFAS in het stroomgebied van de Schelde. De onderdelen van de conceptmap zijn aan te klikken waardoor onderliggende pagina's met informatie beschikbaar komen. Uitleg over het gebruik van de conceptmap vindt u op deze pagina.

Referenties

PFAS in Nederlands drinkwater vergeleken met de nieuwe Europese Drinkwaterrichtlijn en relatie met gezondheidskundige grenswaarde van EFSA, Aa, N. van der, J. Hartmann, C. Smit, RIVM, 2022.
Bronnen van PFAS voor het Nederlandse oppervlaktewater, Jans, A. en R. Berbee, RWS-WVL, 14 juli 2020.
PFAS concentraties in de Zeeuwse wateren, Jonker, M., Rijkswaterstaat, Universiteit Utrecht, 29 september 2022.
Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) in de Rijkswateren, Concentraties in water en biota tussen 2008 en 2020, Jonker, M., RWS-WVL, april 2021.
Waar zit wat in: PFAS, Rijksoverheid, RIVM, 14 maart 2023.
Verslag over het onderzoek naar de aanpak van de met PFOS vervuilde gronden op de Oosterweelwerf en de gevolgen voor de volksgezondheid, Rombouts, T., W. Schiltz en M. Schauvliege, Vlaams Parlement, 28 maart 2022.

PFAS in het stroomgebied van de Schelde