Zeegrassen bieden goede mogelijkheden voor begroeiing met epifyten die voor een deel specifieke wiersoorten zijn. De begroeiing is met name geconcentreerd op de oudere bladeren en de oudste bladtoppen (de oudste delen).
De epifytenbegroeiing kan een wezenlijk onderdeel uitmaken van de totale primaire productie van een zeegrasveld. Metingen in Denemarken toonden aan dat 8% van de totale primaire productie voor rekening van de epifyten kwam. Een andere auteur meldt een percentage van 18 (de Jong en de Jonge, 1989).
Groeionderdrukking
Figuur 2: De relatie tussen de biomassa van fytoplankton, epifyten en submerged aquatic vegetation (SAV = Zostera marina) en de nutriëntenconcentratie in het water (Kemp et al., 1983)
Naast een directe invloed op de groei van het zeegras is de nutriëntenconcentratie in het water ook belangrijk voor de mate van begroeiing met epifyten. In een gebied met hoge nutriëntenbelasting werd een begroeiing met epifyten gevonden die het honderdvoudige was van gebieden waar de belasting laag was. Kemp et al. (1983) hebben dit ook experimenteel aangetoond (zie figuur 2). Epifytenbegroeiing ten gevolge van de nutriëntenrijkdom wordt gezien als een van de mogelijke oorzaken voor een slechte groei en een geringe aanwezigheid van Zostera marina in het Veerse Meer (naast concurrentie om ruimte door macrowieren en de beperkte overlevingsruimte in de winter door het zomer-/winterpeilbeheer). In het minder eutrofe Grevelingenmeer en in de Oosterschelde ontbreken de epifyten op het zeegras. In Noordoost-Schotland, waar de eutrofiëring nog een probleem is van beperkte omvang is, blijkt Zostera marina in 1988 vrijwel uitsluitend begroeid te zijn met roodwieren. Enteromorpha sp en Ulva sp waren daar afwezig. In Australië leidde op diverse plaatsen een sterke eutrofiëring tot een sterke epifytenbegroeiing van het zeegras, gevolgd door een afname en soms zelfs verdwijnen van het aanwezige zeegras (de Jong en de Jonge, 1989).
Een sterke epifytenbegroeiing, die niet door grazers wordt verwijderd, kan leiden tot een verminderde groei van het zeegras. Een begroeiing van 4 g DW epifyt/g DW plant levert een groeireductie van de plant van 50 % op. Een dichte aangroei met epifyten kan de lichtuitdoving aan het oppervlak van het zeegrasblad doen oplopen tot 90% (Philipart, 1995). Een experimentele beschaduwing met netten resulteerde in een bladgroeivermindering van 30%, een drievoudig bladverlies en een totale biomassareductie van 80% bij Zostera noltii (Philipart, 1995). Toch levert beschaduwing door perifyton niet altijd een groeireductie op van de plant als geheel, wat wordt toegeschreven aan het feit dat de begroeiing vooral op de oudere bladeren zit, terwijl de productie vooral plaatsvindt in de nieuwe, nog onbegroeide bladeren.
Referenties
- Effects of shading on growth, biomass and population maintenance of the intertidal seagrass Zostera noltii Hornem. in the Dutch Wadden Sea, Catharina J. M. Philippart, 1995.
- Zeegras Zostera marina L., Zostera noltli Horn, Een ecologisch profiel en het voorkomen in Nederland, Jong, D.J. de en V.N. de Jonge, 1 januari 1989.
- The decline of submerged vascular plants in Upper Chesapeake Bay: summary of results concerning possible causes, Kemp, W.M., R.R. Twiiley, J.C. Stevenson, W.R. Boynton, J.C. Means, 1 januari 1979.
- Seasonal variation in growth and biomass of an indertidal Zostera noltii stand in the Dutch Wadden Sea, Philipart, C.J.M., 1995.
Zie ook
- Zeegras Zostera marina L., Zostera noltli Horn, Een ecologisch profiel en het voorkomen in Nederland
- Begrazing
- Een ecologisch profiel van zeegras, en de verspreiding in Nederland
- De betekenis van het zout- en silicaatgehalte in Nederlandse kustwateren voor het zeegrasareaal, eindrapport 1998
- Eutrofiëring
- Zeegras in de Waddenzee, Rol in de Waddenzee en in Nederland, kansen in de toekomst en wettelijk kader
- Herintroductie van Groot zeegras in de westelijke Waddenzee (2002-2006), Inventarisatie van bestaande kennis, selectie van locaties en plan van aanpak.
- Zeegrassterfte in het Grevelingenmeer. Een Studie naar de Mogelijke Oorzaken van de Afname van het Groot zeegras, Zostera marina L., sinds eind jaren tachtig
- Trendanalyse van zeegrasverspreiding in de Nederlandse Waddenzee 1988-2003
- Herintroductie van zeegras in de Waddenzee, 1 Mesocosmexperimenten met groot zeegras (Zostera marinaL.)
