| PFAS Grondwater | |
|---|---|
| Context | PFAS PFAS in de Schelde |
| Type | Outcome |
| Decompositie type | IOR |
PFAS worden in Nederland sinds enkele jaren in het grondwater gemeten en aangetroffen door de provincies. Ook drinkwaterbedrijven meten PFAS in het grondwater. Evides controleert de drinkwaterbronnen en het drinkwater op heel veel verschillende stoffen, waaronder PFAS. Het drinkwaterbedrijf kan heel nauwkeurig zeer kleine hoeveelheden meten. In het oppervlaktewater worden sporen aangetroffen van PFAS (Evides 2023).
Uit een vergelijking tussen de concentraties PFAS in drinkwater en nieuwe richtwaarden voor PFAS in drinkwater blijkt dat PFAS ook in lage concentraties worden aangetroffen in diepere winningen die worden gebruikt voor de drinkwaterbereiding. Daarnaast is in 2017 een pilot voor PFAS uitgevoerd in het kader van de EU-watchlist grondwater. Deze studie laat zien dat PFAS voorkomen in het grondwater door heel Europa.
Omdat er nog geen landsdekkend beeld bestond van de concentraties PFAS in het grondwater is hiernaar een onderzoek uitgevoerd. In dit onderzoek zijn de concentraties PFAS op verschillende plekken in het Nederlands grondwater gemeten. De hoogste concentraties en de meeste PFAS worden gevonden in het grondwater direct onder de grondwaterspiegel, het zogenoemde freatisch grondwater. Op punten waar het langer duurt voordat ondiep grondwater kan doordringen, zijn de concentraties PFAS lager en worden ook minder verschillende PFAS aangetroffen. Dit beeld komt overeen met wat er bekend is van deze groep stoffen. Een deel van de PFAS-verbindingen is mobiel, dat wil zeggen dat ze zich snel met het grondwater door de bodem verplaatsen. Een ander deel is minder mobiel omdat ze beter binden aan de bodem. Op de plaatsen waar het freatisch grondwater werd onderzocht zijn eerder ook metingen naar PFAS in de bodem gedaan. In dit onderzoek werd geen verband gevonden tussen de hoogte van de concentraties PFAS in de bodem en de concentraties PFAS in het freatisch grondwater. Dit komt waarschijnlijk doordat de gemeten concentraties relatief laag zijn en omdat het gaat om onderzoeken die op verschillende momenten zijn uitgevoerd. Uit andere onderzoeken is bekend dat bij hogere concentraties PFAS in de bodem, bijvoorbeeld als gevolg van een lokale verontreiniging, dat wel leidt tot meetbaar verhoogde concentraties in het grondwater. De metingen in het ondiepe grondwater (10 meter beneden maaiveld) en het middeldiepe grondwater (25 meter beneden maaiveld) laten zien dat de PFAS belasting van het jonge (< 25 jaar) en zoete grondwater hoger is dan de PFAS belasting van oudere (> 25 jaar) en zout grondwater (Wintersen et al 2021).
Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat PFAS overal in Nederland in het grondwater kunnen zitten. Ook is uit eerder onderzoek van het RIVM gebleken dat PFAS overal in de bodem zitten. Zo is er ook een bodemonderzoek uitgevoerd in de Hedwigepolder om te kijken naar de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater. Uit dit onderzoek blijkt dat de gemeten concentraties PFOS en PFOA in het grondwater van 4 peilbuizen ruim onder de risicogrenzen van het RIVM liggen. In het oppervlaktewater is de hoogste concentratie aan PFOA gemeten maar ook deze ligt onder de risicogrenzen (ABO Milieuconsult 2022).
In 2020 heeft het RIVM een inventarisatie uitgevoerd van beschikbare gegevens van PFAS in grondwater (Wit et al. 2020). Voor deze studie waren uitsluitend de gegevens van de provincies beschikbaar. Deze studie liet zien dat met de beschikbare metingen geen representatief beeld van de landelijke diffuse belasting van grondwater met PFAS verkregen kon worden. De belangrijkste redenen daarvoor waren de relatief hoge rapportagegrenzen en de verschillen in intensiteit van bemonstering in de afgelopen jaren. Tussen provincies verschilden zowel het aantal metingen, als de aantallen waarnemingen boven de rapportagegrens. Uit de data bleek verder dat PFOS en PFOA vrijwel overal in grondwater boven de rapportagegrens werden aangetroffen. Enkele overige PFAS werden slechts sporadisch aangetoond in de beschouwde onderzoeken. Naast PFOA en PFOS werden PFBS, PFHxS, PFBA, PFHpA, PFHxA en PFPA incidenteel boven de rapportagegrens gemeten. 13 van de 21 geanalyseerde PFAS-stoffen werden niet boven de rapportagegrens aangetroffen. In het huidige onderzoek liggen de rapportagegrenzen tot een factor 100 lager. Daarmee ontstaat een genuanceerder beeld van de verspreiding van PFAS in het Nederlands grondwater (Wintersen et al 2021).
Toekomst PFAS-gegevens uit meetnetten grondwater
Vanaf 2021 hanteren de provincies een gezamenlijke bemonsteringsstrategie voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) waardoor in de toekomst in het Kaderrichtlijn water Monitoringsprogramma Grondwaterkwaliteit (KMG) een beter landelijk beeld zal ontstaan over PFAS in grondwater. Daarnaast denken provincies momenteel na over ondiepe early warning monitoring gericht op opkomende stoffen en bestrijdingsmiddelen. Dat zullen filters zijn die doorgaans ondieper zijn dan 10 meter onder het maaiveld. Naast extra metingen, zullen bij toekomstige meetronden naar verwachting de rapportagegrenzen voor PFAS ook lager zijn, waardoor ook PFAS die in zeer lage concentraties voorkomen in grondwater kunnen worden aangetoond. Dit zal leiden tot een beter beeld van de verspreiding van PFAS in Nederlands grondwater (Wintersen et al 2021).
De View-Navigation (VN) pagina's.
De links naar andere pagina's.
| Onderdeel van | PFAS PFAS in het milieu |
|---|---|
| Instantie van | |
| Betreft |
De pagina's die linken naar deze pagina.
Dit element heeft geen subelementen. Naar dit element wordt niet geconnecteerd.
