De Grevelingen is een voormalige zeearm gelegen tussen Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland. Het is sinds de afsluiting door de Deltawerken het grootste zoutwatermeer van Europa en bevat een aantal eilanden waar uitgestrekte, soortenrijke duinvalleibegroeiingen en zilte pioniergemeenschappen voorkomen, alsmede uitgestrekte oeverlanden (onder meer de Slikken van Flakkee) met zilte begroeiingen, graslanden, ruigten, struwelen en bos.
Door de afsluiting is het getij weggevallen en kwamen veel slik- en zandplaten permanent droog te staan, zoals de Slikken van Flakkee, de eilanden Veermansplaat en Stampersplaat, en de platen rondom de Hompelvoet. Grote delen van de drooggevallen platen zijn direct na de afsluiting geëgaliseerd en ingezaaid met grasmengsels om verstuiving van zand tegen te gaan en de gronden voor bouwland geschikt te maken.
Op de Grevelingen hebben zich op vroegere schorren als gevolg van de afsluiting inmiddels zo’n tien meter hoge, gevarieerde bossen ontwikkeld. Het landschap van de Grevelingen wordt daarnaast mede bepaald door de aanwezige recreatievoorzieningen.
Oeververdedigingen
Om bij een stabiel waterpeil na de afsluiting afkalving van de oevers te voorkomen, zijn oeververdedigingen in breuksteen aangebracht. Op veel plaatsen zijn zogenaamde vooroeververdedigingen in het water aangebracht, die enkele tientallen meters vóór de overgang van water naar land liggen.
Deltadammen
De landschappelijke achtergrond voor deze uitgestrekte gebieden van water, eilanden, geulen, kreken en oeverwallen wordt gevormd door de strakke lijnen van de deltadammen en voormalige zeedijken.
De deltadammen zijn aangelegd als zeewering, om de landgebieden in de Zuidwestelijke Delta tegen overstromingen vanuit zee te beschermen. Binnen de hoofdfunctie waterveiligheid zijn daar later tal van functies aan toegevoegd. Deze zijn ondergeschikt aan de hoofdfunctie, maar eveneens van groot maatschappelijk belang.
Om zorgvuldig met de ruimtelijke kwaliteit om te kunnen gaan is een landschapsvisie (Bosch Slabbers landschapsarchitecten, 2020) opgesteld voor de primaire deltadammen langs de Zeeuwse kust: Brouwersdam, Oosterscheldekering en Veerse Gatdam. De landschapsvisie brengt de huidige kwaliteiten van de dammen zo objectief mogelijk in beeld en biedt van daaruit een toetsingskader voor toekomstige ingrepen. Dit betreft niet alleen de toetsing van de (beheers)ingrepen door Rijkswaterstaat, maar ook de beoordeling van initiatieven van derden.
De Brouwersdam is in de visie getypeerd als ‘de inviterende recreatiedam’. Afbeelding 3 toont de kernkwaliteiten van de dam volgens de landschapsvisie.
Afbeelding 3: Kernkwaliteiten van de Brouwersdam volgens (Bosch Slabbers landschapsarchitecten, 2020)
Referenties
- Zeeuwse Deltadammen, Landschapsvisie Veerse Gatdam, Oosterscheldekering, Brouwersdam, Slabbers, S. et al., Bosch Slabbers landschapsarchitecten, mei 2020.
