Inleiding
De waterkering in de historisch kern van Spakenburg voldeed niet meer aan de eisen. Wanneer een westerstorm van windkracht 11 het water in het Eemmeer opstuwt, zou het water vrij snel over de kades van de havens van Spakenburg stromen. De kades moesten daarom hoger worden, maar het historische havengezicht moest worden behouden. Vanwege de beperkte ruimte in de bebouwde kern is een traditionele versterking met een gronddijk zeer ingrijpend en moeilijk inpasbaar. Daarbij zijn vaste verticale constructies vanwege de aanwezige cultuurhistorische waarden niet gewenst. Het waterschap Vallei en Veluwe heeft daarom gekozen voor een flexibele kering. Bij de aanbesteding heeft het gevraagd om in te schrijven voor een innovatieve oplossing in de vorm van een flexibele kering die permanent aanwezig is.
Doel
Het doel was om een flexibele kering te ontwerpen die de kades van de havens van Spakenburg beschermt, met behoud van het historisch karakter van deze oude vissersplaats.
Aanpak
Waterschap Vallei en Veluwe schreef een aanbesteding uit waarbij marktpartijen een grote vrijheid kregen om een innovatieve flexibele waterkering te ontwerpen die binnen drie uur is opgebouwd. Omdat er nog geen specifieke veiligheidseisen voor flexibele keringen zijn, is uitgegaan van een maatwerk eisenset dat Deltares nader heeft ingevuld. Een team met vertegenwoordigers van het waterschap, de gemeente Bunschoten en Deltares heeft in het aanbestedingstraject de aanbieding van de aannemerscombinatie integraal beoordeeld. De opdracht ging vanwege het geringe ruimtebeslag, de goede inpassing en de bewezen sterkte naar aannemerscombinatie Van Heteren en Jansen-Venneboer die de zelfsluitende waterkering heeft gebouwd. Bijzonder is ook de eenvoud van het ontwerp. Er komt amper mechanica aan te pas, wat de kering onderhoudsarm maakt (Schelfhout et al. 2016).
Resultaat
Figuur 2a: Kering onder het maaiveld (Welling en Boksebeld 2015).
Figuur 2b: Opstaande kering (Welling en Boksebeld 2015).
De aannemerscombinatie heeft invulling aan de eisen van de opdracht gegeven door middel van een opdrijvende keerwand: de Self Closing Flood Barrier (SCFB) die volledig is geïntegreerd in het maaiveld (zie figuur 2a). Alleen bij een stijgende waterstand wordt de kering geactiveerd, doordat ze door de opwaartse druk van het water omhoog zal komen (zie figuur 2b). In 2017 heeft Spakenburg daarmee 's werelds langste (300 meter) zelfsluitende waterkering gekregen en de enige die als primaire waterkering fungeert.
De kering is in totaal 294 m lang en bestaat uit drie secties, namelijk Oude Haven-West (78 m), Oude Haven-Oost (60 m) en Nieuwe Haven (156 m). De flexibele kering is per sectie opgebouwd uit afzonderlijke elementen, bestaande uit een betonnen bassin met stalen bak, waarin de drijvende keerwand hangt. De elementen zijn gekoppeld via activatie-/vulputten met schuiven en kleppen voor de regulering van de waterinstroming (zie figuur 3). Elke vulput staat in verbinding met het buitenwater door middel van een lage en een hoge instroomleiding. De waterkering komt daardoor automatisch omhoog door de waterdruk als het waterpeil stijgt. Als de waterstand daalt blijft de waterstand in de bassins minimaal NAP +1,14 m. Na het hoogwater wordt het systeem volledig geleegd via de onderste instroomleiding. Het water zal dan via de verdeelput uit het bassin stromen, waardoor de terugslagklep onderin vanwege het drukverschil automatisch open gaat (Schelfhout et al. 2016).
Referenties
- Opdrijvende dam behoudt historisch karakter Spakenburg, Goedvolk, P., januari 2016.
- Ontwikkeling ontwerpmethode flexibele waterkering kern Spakenburg, Schelfhout, H., J. van Noord, B. Boksebeld, F. Tijhuis, K. ten Pas en A. Nederpel, oktober 2016.
- Presentatie: Aanpak en uitvoering Kern Spakenburg, Welling, J. en B. Boksebeld, Waterschap Vallei en Veluwe, 1 januari 2015.
Zie ook
- Ontwikkeling ontwerpmethode flexibele waterkering kern Spakenburg
- Eindrapport - gesloten grondbalans bij dijkversterkingsprojecten
- Landschapsvisie Deltadammen.pdf
- Presentatie: Aanpak en uitvoering Kern Spakenburg
- Leidraad kunstwerken
- Bestemmingsplan Kustwerk Katwijk
- De effecten van Zeespiegelstijging en Zandhonger op de Oosterschelde
- Deltaprogramma 2015. Werk aan de delta. De beslissingen om Nederland veilig en leefbaar te houden
- Handreiking Dijkbekledingen deel 1 - Algemeen
- Ontwerpnota stormvloedkering Boek 1
