De Oosterschelde is één van de weinige Nederlandse locaties waar nog zeegras voorkomt. Er zijn twee soorten zeegras, klein zeegras (Zostera noltii) en groot zeegras (Zostera marina). Klein zeegras is de talrijkste soort, groot zeegras komt slechts in beperkte mate voor. Beide soorten zijn voornamelijk te vinden op de droogvallende platen en slikken. De zeegrasstengels remmen de stroming, stimuleren de sedimentatie, bieden een schuilplaats aan visjes, een aanhechtingsplaats voor eieren van allerlei organismen en zijn voedselbron voor rotganzen en eenden. Tijdens laagwater zoeken steltlopers naar diertjes die zich tussen het zeegras ophouden. Zie voor een uitgebreide beschrijving van de ecologie, bescherming en voorkomen van zeegras deze pagina en verder.
Voorkomen in de Oosterschelde
Figuur 2: De ontwikkeling van het areaal zeegrasvelden in de Oosterschelde. De blauwe lijn geeft het areaal ‘zeegrasveld’ (bedekkingspercentage boven 5%) en de paarse het totale areaal (Geurts van Kessel 2004).
Na het gereedkomen van de stormvloedkering leken de omstandigheden voor zeegras gunstiger te worden omdat de stroomsnelheden afnamen. Toch ging het areaal gestaag omlaag, tot een dieptepunt in de periode 1990-2000 met oppervlakken van 47-63 ha. Deze afname is heel waarschijnlijk het gevolg geweest van het hogere zoutgehalte. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat te hoge zoutgehalten kieming en groei negatief beïnvloeden. Daarnaast blijkt groot zeegras door zoutstress te veranderen van een meerjarige in een eenjarige vorm. In dat geval moet het zeegras ieder jaar opnieuw uit zaad ontkiemen. In combinatie met de slechtere kieming wordt deze soort dus dubbel getroffen. Door de toename van regenwaterafvoer lijkt het areaal zeegras in de Oosterschelde weer licht uit te breiden: sinds het dieptepunt van 1999 met 47 ha is het areaal gestegen via 88 ha in 2001 naar 93 ha in 2003 (Geurts van Kessel 2004).
Projectbureau Zeeweringen heeft in het kader van de dijkversterkingen geëxperimenteerd met het verplaatsen van zeegras.
Referenties
- Verlopend tij, Oosterschelde, een veranderend natuurmonument, Geurts van Kessel, A., RIKZ, december 2004.
Zie ook
- Verlopend tij, Oosterschelde, een veranderend natuurmonument
- Een ecologisch profiel van zeegras, en de verspreiding in Nederland
- Zeegras in de Waddenzee, Rol in de Waddenzee en in Nederland, kansen in de toekomst en wettelijk kader
- Passende beoordeling voor transplantatieproeven met klein zeegras (Oosterschelde)
- Trendanalyse van zeegrasverspreiding in de Nederlandse Waddenzee 1988-2003
- Rapport Passende Beoordeling verplaatsing Zeegras 2008
- Rapport Passende Beoordeling verplaatsing Zeegras 2010
- Zeegrasmitigaties Oosterschelde: Proeven met verplaatsen van klein zeegras Zostera noltii in de Oosterschelde: mitigatiemaatregel bij toekomstige dijkwerkzaamheden ZLD-6606A Eindrapportage
- Kansenkaart Zeegras Waddenzee
- Zeegrasproef Waddenzee, Grootschalig zeegrasherstel in de Nederlandse Waddenzee door middel van zaadverspreiding Plan van aanpak
