Het RAAK-PRO-onderzoeksproject Bouwen met Levende Natuur is medio 2010 gestart en afgerond op 1 september 2014. Deze pagina geeft een samenvatting van de eindevaluatie van het project. Bij ieder onderwerp is een link toegevoegd naar een evaluatiepagina met meer informatie. Meer informatie over het oorspronkelijke projectplan vindt u in het document projectplan. Het plan van aanpak van de tweede fase van het project dat naar van de mid term review is opgesteld vindt u in het document Aanpak tweede fase.
Vraagarticulatie en vraagsturing
In het onderzoeksproject RAAK-PRO Building with Living Nature stond de volgende onderzoekvraag centraal: ‘Hoe kan de kennis van Building with Living Nature toepasbaar worden gemaakt voor de professional?’
Vanaf de aanvang van het project is de interactie met experts van de consortiumpartners opgezet. De onderzoekteams van de werkpakketten en de overkoepelende programmaraad, waarin vertegenwoordigers uit het werkveld zijn opgenomen, hebben het onderzoek (bij)gestuurd. Dit heeft vanaf het tweede projectjaar geleid tot samenwerking in praktijksituaties in de Oosterschelde, waarin mensen en middelen werden gedeeld. Hierdoor is de beantwoording van de onderzoeksvraag zodanig verscherpt dat samenwerking met kennispartners, marktpartijen en overheid is versterkt en geconcretiseerd.
De uitgebreide evaluatie over dit onderdeel vindt u op de pagina Vraagarticulatie en vraagsturing
Netwerkvorming
Dit project heeft gezorgd voor de vorming en opbouw van de onderzoeksgroep Bouwen met de Natuur. De onderzoeksgroep maakt deel uit van het Applied Research Centre Delta Academy (DA-ARC) van de HZ. HZ is tevens penvoerder van het Centre of Expertise Deltatechnology.
Het project Building with Living Nature heeft ervoor gezorgd dat een stevig netwerk is gevormd met de beroepspraktijk (kustbeheerders en ingenieurs van Rijkswaterstaat en Projectbureau Zeeweringen (samenwerkingsverband Waterschap Scheldestromen en RWS) en (partners in) Ecoshape en kennisinstellingen als Deltares en de later aangesloten instellingen Imares en NIOZ.
De kennisinstellingen hebben naast inbreng van hun expertise tevens gezorgd voor toetsing van de eindproducten gericht op kwaliteitsborging. De samenwerking met nationale partijen heeft ertoe geleid dat hbo-gerelateerd c.q. praktijkgericht onderzoek rond BwN in de belangstelling is komen te staan. Tevens mag worden gesteld dat met dit project de onderzoeksgroep de aansluiting bij de reeds bestaande kennis-/onderzoekinfrastructuur op het gebied van Bouwen met de Natuur heeft gevonden. Deze aansluiting heeft er ook voor gezorgd dat de eerste stappen richting internationale samenwerking met deze partij(en) zijn gezet.
De oprichting van het CoE Deltatechnology, waarin het consortium samen met andere partijen participeert, heeft uiteraard ook voor een intensivering van de samenwerking geleid. Inmiddels zijn verschillende projecten in het kader van het CoE opgezet. Tevens neemt het consortium deel aan het huidige RAAK PRO project ‘Building for Nature’ en het per december 2014 aan te vragen RAAK PRO project ‘Meer waarde met Mosselen’.
De uitgebreide evaluatie over dit onderdeel vindt u op de pagina Netwerkvorming.
Kenniscirculatie
De nieuwste inzichten en praktijkkennis op het gebied van Bouwen met de Natuur hebben op de volgende manier tussen de leden van het samenwerkingsverband ‘gestroomd’:
- Tussen onderzoekers van de kennisinstellingen en de onderzoeksgroep BwN, via literatuurstudies, gezamenlijke meetprotocollen, veldwerkonderzoek en kwaliteitsborging van de eindproducten.
- Met gebruikmaking van de in dit project verder ontwikkelde conceptmaps en Expertise Management Methode is op gestructureerde wijze praktijkkennis van de kustbeheerders en ingenieurs expliciet gemaakt (WP2 en WP4). Deze is vervolgens met de beroepspraktijk en kennisinstellingen aan de hand van conceptmaps en EMM gewaardeerd en gevalideerd en opgenomen in de DeltaExpertise-site.
- Door de onderzoeksgroep zijn in samenwerking met Rijkswaterstaat en kennispartijen excursies en veldwerk georganiseerd voor studenten en docenten. Naast lunchlezingen, gastcolleges hebben op studenten geparticipeerd in stageopdrachten, minoren en afstudeeronderzoeken. In verschillende cursussen bij verschillende onderwijsgroepen zijn BWN modules ingebouwd. Zie hiervoor ook de toelichting bij Meerwaarde voor het onderwijs.
- Uiteraard zijn de resultaten van het project ook verspreid in nieuwsbrieven, posterpresentaties en publicaties.
- De Delta Expertise Site zorgt voor een duurzame wijze om kennis te laten circuleren tussen de onderzoekers en professionals. Daarnaast is door het management van RWS, Deltares en Ecoshape belangstelling getoond om EMM en de DeltaExpertise-site toe te passen in hun eigen kennismanagementactiviteiten c.q. aan te sluiten bij die van de HZ.
De uitgebreide evaluatie over dit onderdeel vindt u op de pagina Kenniscirculatie.
Kennisontwikkeling
Het project heeft op de volgende terreinen voortgang geboekt ten opzichte van de state-of-the-artkennis van 2010 (startjaar project):
- Verdiept inzicht in relatie tussen ecosysteemingenieurs, geleverde ecosysteemdiensten voor het vergroten van waterveiligheid en de toepasbaarheid ervan in de Delta. Dit is onderbouwd in eigen rapportages, maar ook in peer-reviewedpublicaties waarin de lector van de onderzoekgroep als co-auteur is opgenomen. Zie voor een lijst: 'Behaalde resultaten' uit werkpakket 1.
- Verdiept inzicht in de vergunbaarheid en toetsbaarheid van BwN-oplossingen en de verheldering van de werking van levende bouwstenen bruikbaar voor BwN-ontwerpen. Deze informatie is vooral ontsloten via eigen rapportages en beschikbaar gemaakt via de DeltaExpertise-site;
- Sterk vergrote kennis van het functioneren van natuurlijke en kunstmatige oesterriffen in de Oosterschelde wat heeft geresulteerd in wetenschappelijke publicaties en congresposters;
- Verdiept inzicht in het proces van afkeuren tot en met aanleggen van veilige dijken met BwN-onderdelen door structurering en ontsluiting van informatie die in dit proces wordt gegenereerd. Dit heeft geleid tot inzicht bij Projectbureau Zeeweringen en Rijkswaterstaat dat slimme structurering en ontsluiting van de projectprocesinformatie meerwaarde oplevert voor professionals die in de toekomst vergelijkbare projecten moeten uitvoeren.
De wetenschappelijke basis voor de toepassing van Building-with-Living-Natureconcepten is weergegeven in een aantal rapporten, die vervolgens zijn verwerkt in de DeltaExpertise-site voor Building with Nature. Deze site bevat tevens een overzicht van de state-of-the-artkennis over interventies met behulp van Building-with-Living-Naturebenaderingen, en voorbeelden daarvan, inclusief de daarbij behorende processen. Interventies met en kennis over oesterriffen is in de DeltaExpertise-site extra uitgewerkt in Sedimentsuppletie en oesterriffen.
De uitgebreide evaluatie over dit onderdeel vindt u op de pagina Kennisontwikkeling.
Meerwaarde voor de beroepspraktijk
De belangrijkste opbrengst voor de beroepspraktijk is dat alle kennis uit dit project is terug te vinden op de Delta Expertise-site. Het betreft niet alleen de ontwikkelde kennis, maar juist ook gerelateerd aan een specifieke context inclusief de geleerde lessen.
De site is in feite een wiki en is door iedereen te benaderen. Daarnaast kunnen geregistreerde gebruikers informatie veranderen en toevoegen.
Voor werkpakket 2 is een toetsmethode ontwikkeld die gebruikt kan worden bij het toetsen van dijken met ecologische concepten. Verder is van de praktijkvoorbeelden het ontwerpproces of–methode inzichtelijk gemaakt. Van een drietal casussen (waaronder de Oesterdam) is het vergunningsproces onderzocht. Alle casussen zijn geanalyseerd met behulp van EMM, verwerkt in conceptmaps en uiteraard opgenomen in de DeltaExpertise-site.
De uitgebreide evaluatie over dit onderdeel vindt u op de pagina Meerwaarde voor de beroepspraktijk.
Meerwaarde voor het onderwijs
De participatie van docent-onderzoekers in het BwLN-onderzoek, alsmede de participatie van onderzoekers van de onderzoeksinstellingen in het onderwijs van de Delta Academy heeft geleid tot de bijdragen vanuit het project aan het onderwijs van de Delta Academy:
- Er zijn bijdragen geleverd aan de vernieuwing van bestaande cursussen van de drie opleidingen van de Delta Academy (Aquatische Ecotechnologie, Delta Management Studies, Civiele Techniek);
- Er is deelgenomen aan het ontwikkelen van een nieuwe cursus Integrated Coastal Zone Management;
- Er zijn gastlessen verzorgd;
- De onderzoeksgroep BwN heeft haar plek veroverd in de onderzoekstructuur voor studenten binnen de DA (stage, minor, afstuderen);
- De Expertise Management Methode is ook een nuttig instrument voor gebruik in het onderwijs.
De uitgebreide evaluatie over dit onderdeel vindt u op de pagina Meerwaarde voor het onderwijs.
Meerwaarde voor onderzoek
De onderzoekgroep Building with Nature werd in 2010 opgericht als onderdeel van het Delta Academy Applied Research Centre. Op basis van de verleende subsidie voor het RAAK-PRO-project werd een lector aangesteld die de vorming van de onderzoekgroep Building with Nature heeft geleid. Deze onderzoekgroep bestaat nu uit 4 FTE aan medewerkers, gekoppeld aan de drie opleidingen van de Delta Academy. De onderzoekgroep heeft een netwerk van overheid, kennisinstituten en marktpartijen opgebouwd en hieruit zijn experts geselecteerd, die voor input van kennis in de onderzoekgroep hebben gezorgd en de kwaliteit van resultaten hebben gewaarborgd.
De onderzoekgroep heeft expertise opgebouwd rond de ontwikkeling van intergetijdengebieden in relatie tot zandsuppleties en de aanleg van oesterriffen. Hiernaast zijn samenwerkingsvormen opgebouwd met projectpartners die het uitvoeren van onderzoek koppelen aan onderwijsvormen via inzet van studenten in veldwerk en laboratoriumanalyses.
De koppeling met expertisemanagement door middel van de DeltaExpertise-site levert meerwaarde, omdat hier kennis expliciet en toegankelijk wordt gemaakt. De groep wordt vanwege haar praktische kennis (en vaardigheden) meer en meer gevraagd door externe partijen voor advies en praktijkgericht onderzoek, ook in relatie tot aanpalende kennisdomeinen zoals getijdeherstel en natuurwaarde van harde substraten (zie ook de pagina van het project BfN). Conclusie: Door middel van het RAAK-PRO project Building with Living Nature is een sterke onderzoekgroep gebouwd met uitstraling binnen en buiten HZ. De onderzoekgroep heeft massa, kwaliteit en een eigen kennisniche en wordt ingezet door externe partijen voor meerdere projecten. Zowel DA-ARC, DA als het Centre of Expertise Delta Technology profiteren van deze ontwikkeling en steunen verdere ontwikkeling en groei.
De uitgebreide evaluatie over dit onderdeel vindt u op de pagina Meerwaarde voor onderzoek.
Kwantitatieve gegevens
De toelichting op de gegevens vindt u op de pagina Kwantitatieve gegevens.
Referenties
- Projectvoorstel Bouwen met levende natuur, Jouke Heringa, Mindert de Vries en Wouter van Zandbrink, 24 juni 2010.
- Raak-Pro project Bouwen met levende natuur, aanpak tweede fase 2012-2014, M.B. de Vries, 6 juni 2012.
