Op het moment dat er ergens een nieuw ‘leeg’ habitat beschikbaar komt, onafhankelijk van de oorzaak, dan zal dit in de loop der tijd worden gekoloniseerd door organismen. Bij het aanbrengen van zandsuppleties op een getijdenplaat wordt ook leeg habitat gecreëerd, omdat het overgrote deel van het zand diep onder de bentische zone wordt gewonnen. Er ontstaat zo een getijdenplaat waar nog geen benthos in leeft. Onderzoek heeft aangetoond dat de kolonisatiesnelheid van dergelijke lege habitats sterk van soort tot soort kan verschillen, en dat de creatie van dergelijke lege habitats exoten de kans biedt om zich te vestigen (citatie). Door de creatie van leeg hard substraat op diverse plekken langs een kustlijn wordt zelfs wel gesproken van stepping stones voor de verspreiding van exoten (citatie).
Voorgesteld wordt om priming kleinschalig toe te passen met als doel te bepalen in welke mate dit het ecologisch herstel van de zandsuppletie op de Roggeplaat versnelt en de vestiging van exoten tegengaat.
Eerdere experimenten met priming
In aanloop naar de Roggeplaatsuppletie is er een aantal ecologische primingonderzoeken uitgevoerd. Daarbij is gebruikgemaakt van twee verschillende technieken: het aanbrengen van specifieke doelsoorten (de kokkel Cerastoderma edule en de wadpier Arenicola marina) versus het aanbrengen van een bodemlaag met een bestaande benthosgemeenschap.
De belangrijkste conclusies uit deze experimenten zijn (Hoolsema, 2016):
- priming is een veelbelovende methode om de ecologische impact van zandsuppleties te minimaliseren;
- de experimenten hebben (door de kleine m2–schaal) te weinig kennis gegenereerd om nu te besluiten tot grootschalige priming;
- tijdens de aanleg van de zandsuppletie dient op een beperkte, maar ecologisch relevante schaal een testpriming worden uitgevoerd.
Voorstel voor een testpriming
De testpriming dient op een ecologisch relevante schaal te worden uitgevoerd. Voor de benthosgemeenschap gaat het om plots van 50x50 m en om de effecten op de vogelpopulatie te meten om 100x100 m. Er zijn drie methodes van priming denkbaar: priming met droog grondverzet, priming met nat grondverzet en priming met (kokkel)visserij. Elk van deze methoden heeft voor- en nadelen. Bij droog grondverzet kan de bodem gecomprimeerd worden door de gebruikte machines. Bij nat grondverzet is het risico groot dat (een deel van) de bodemdieren (vooral de kleinere soorten) wegspoelen, zelfs als de waterdiepte minimaal is. Bij priming via visserij heeft als nadeel dat slechts een beperkt aantal opvisbare soorten i.p.v. meer complete gemeenschap wordt verplaatst, en de kans bestaat op grotere verliezen door wegstromen bij uit zetten.
Het voorstel is om de priming te laten uit voeren door droog grondverzet, waarbij machines worden uitgesloten die een te hoge druk op de bodem veroorzaken (om bodemcompressie tegen te gaan) en het sediment in grote hopen samen te duwen (om vermorzelen van benthos te voorkomen).Bulldozers zijn dus absoluut niet wenselijk, waar een graafmachine en een kleine shovel mogelijk wel geschikt zijn.
Meer informatie
Zie voor meer informatie over het voorstel voor priming Van der Werf et al. (2016), bijlage D.
Referenties
- Definitief ontwerp Roggenplaatsuppletie, Werf, J. van der, M. Boersema, T. Bouma, R. Schrijvershof, J. Stronkhorst, L. de Vet, T. Ysebaert, Centre of expertise Delta Technology, 18 november 2016.
Zie ook
- Definitief ontwerp Roggenplaatsuppletie
- Monitoringsplan Roggenplaatsuppletie
- C038.21 T1Rapport ontwikkelingen voor en het eerste jaar na aanleg van de Roggenplaatsuppletie.pdf
- Notulen tweede workshop CoE project Roggenplaat
- Projectplan variantenstudie en monitoring zandsuppletie Roggenplaat
- Oesterdam sand nourishment - ecological and morphological development of a local sand nourishment
- T0-Rapportage Roggenplaatsuppletie
- Eindadvies ANT Oosterschelde
- Kaderrichtlijn Water – Achtergronddocument Zoute Macrofauna 2008
- Projectplan zandhonger suppletieprojecten - Deelproject: Monitoring veiligheidsbuffer Oesterdam
