Oesterdam VB: samenwerking afstemmen met partners: verschil tussen versies

Versie van 25 okt 2014 om 21:31

Samenvatting

Na het project Bloedkoralen (april 2010) vond Natuurmonumenten het project van de Oesterdam interessant om mee verder te gaan. Vertegenwoordigers van diverse organisaties vormen een 'interimprojectteam'. De teamleden zijn: Loes de Jong (Zuidwestelijke Delta), Marc Schepers (Natuurmonumenten), Eric van Zanten (Rijkswaterstaat Zeeland), Bert Kortsmit (Projectbureau Zeeweringen) en Leo Adriaanse (Rijkswaterstaat Zeeland). In de periode van juli 2010 tot april 2011 wordt draagvlak gecreëerd voor het plan. Nadat de tekst en de financiering rond is, wordt een samenwerkingsovereenkomst ondertekend op 14 april 2011.

Aanvragen subsidie klimaatbuffer

Marc Schepers (Programmamanager klimaatbuffers bij Vereniging Natuurmonumenten) heeft een leidende rol gespeeld in het loskrijgen van de landelijke tranche klimaatbuffersubsidies en heeft mede bepaald dat één van de pilotprojecten die vanuit deze subsidie gerealiseerd zouden worden de Veiligheidsbuffer Oesterdam zou worden. Op 28 april 2010 is de subsidieaanvraag ingediend. Natuurmonumenten (NM) vroeg om een subsidie van € 980.000 euro, op een totale begroting van ca. € 3,6 miljoen. Het project was ingediend met de naam: Een groene en veilige Oesterdam, voor een suppletie van 600.000 kubieke meter die gerealiseerd zou zijn voor eind 2012.

Het eerste stap was daarvoor al gezet vanuit ‘Bloedkoralen voor de Oosterschelde’. Mede door Mindert de Vries is de Oesterdam geopperd als een kansrijke locatie voor innovatieve toepassing van Building-with-Nature-technieken voor veiligheid. De naam ‘Veiligheidsbuffer’ is later ontstaan als een samenstelling van het woord veiligheid en (klimaat)buffer.

Vanwege de ongebruikelijke publiek-private samenwerking tussen Rijkswaterstaat, Natuurmonumenten de provincie Zeeland en het feit dat Natuurmonumenten financieel significant participeerde met klimaatbuffersubsidie en met forse inzet van eigen capaciteit, is het voor alle betrokkenen altijd vanzelfsprekend geweest dat rollen, taken en verantwoordelijkheden verankerd zouden worden in een samenwerkingsovereenkomst.

De beschikking van VROM

Toen Vereniging Natuurmonumenten op 27 juli 2010 de beschikking ontving voor haar aangevraagde subsidie, kon het proces in een versnelling komen. Eind 2010 is het bedrijf Linkit-Consult (Jeroen van Herk) ingehuurd door Natuurmonumenten voor een aantal taken: het tot stand brengen van de samenwerking door het opstellen van een uitvoeringsplan en een samenwerkingsovereenkomst. Er bestond hiervoor geen modelovereenkomst. Het document is uiteindelijk tot stand gekomen met inbreng van inhoudelijk medewerkers en juristen van de drie partijen. Zie voor de beschikking het volgende document

Draagvlak verwerven

Er zijn in de regio diverse bijeenkomsten georganiseerd om draagvlak te verwerven voor de plannen van een klimaatbuffer/veiligheidsbuffer voor de Oesterdam. De buffer was hierbij een zandsuppletie langs de dam.

Visualisatie van de veiligheidsbuffer, december 2010

Het plan werd o.a. gepresenteerd door:

• Jeroen van Herk, bij LNV over Natuurlijke Klimaatbuffers (zie: presentatie).
• Loes de Jong, die het plan toelicht tijdens de werkplaats van het programmabureau Zuidwestelijke Delta, op 3 november 2010 (zie: presentatie).

Rijkswaterstaat Zeeland heeft interne memo's opgesteld met aandachtspunten ter ondersteuning van het plan. Het document Voorstel klimaatbuffer Oesterdam wordt opgesteld door het interimprojectteam op 17 november 2010.

Opstellen van een samenwerkingsovereenkomst

De samenwerkingsovereenkomst is geschreven in 2010 en begin 2011. De conceptversies zijn technisch en juridisch door een aantal medewerkers van Rijkswaterstaat, provincie en Natuurmonumenten getoetst. Voor detailinformatie wordt verwezen naar de samenwerkingsovereenkomst en bijlagen.

Omdat het geld dat door NM was ingezet voor een zandbuffer onvoldoende zou zijn, is een detailbegroting gemaakt voor het bepalen van de kosten voor de andere partners Rijkswaterstaat en de Provincie Zeeland. Belangrijk aspect was daarbij de vraag waar het zand vandaan moest komen. De transportafstand bepaalt voornamelijk de kosten.

Een veiligheidsoplossing volledig in zand uitvoeren was ongewenst voor de provincie en natuurpartijen, en zou veel zand kosten om een veiligheidsoplossing op te leveren. Er was aanvankelijk nog sprake van het meeliften met een project van Bergen op Zoom, maar het zand dat eventueel vrij zou komen, bleek niet van de gewenste kwaliteit. Er is daarom gezocht naar andere zandbronnen in de Oosterschelde. Deze waren al in kaart gebracht binnen het MIRT-studie Zandhonger door Witteveen en Bos, maar werden gedurende het project nader bepaald.

De financiering vanuit NM was toegezegd, maar de bijdragen van Rijkswaterstaat/Infrastructuur en Milieu en Provincie Zeeland waren nog niet beschikbaar. Het geld van het ministerie is toegezegd na o.a. kamervragen van dhr. Koppejan en Dhr. Boulhouwer (zie Motie 14/12/2010: 2010-213330) en een uitgebreide begroting opgesteld door Rijkswaterstaat Zeeland en Projectbureau Zeeweringen (PBZ). Door PBZ is voor een Bestuurlijk Overleg intern Rijkswaterstaat een begroting voor het plan toegelicht.

Op 14 april 2011 is de overeenkomst getekend. De start van het project was daarmee een feit.

Rollen en verantwoordelijkheden

Het projectteam is samengesteld volgens de vijf rollen van Integraal Project Management (IPM), zoals gebruikelijk is bij Rijkswaterstaat. In de overeenkomst is vastgelegd dat Natuurmonumenten de IPM-rol van het omgevingsmanagement toebedeeld krijgt (zie voor meer informatie over IPM de pagina over het samenstellen van het projectteam).

De overige rollen worden ingevuld door Rijkswaterstaat. Van de € 980.000 klimaatbuffersubsidie heeft Natuurmonumenten circa € 750.000 overgemaakt aan Projectbureau Zeeweringen als bijdrage aan de realisatiekosten. De overige gelden zijn ingezet het tot stand komen van de overeenkomst en voor communicatie in het vervolgtraject.

Geleerde lessen

N.a.v. interviews:

• Er is door Natuurmonumenten veel lobbywerk verricht om tot een project te komen van drie partijen.
• Het opstellen van de overeenkomst en bijlagen heeft het project duidelijk vorm gegeven, maar niet in alle details.
• Het is een unieke situatie dat een IPM-rol wordt ingevuld door een externe partij.