Op de bodem van het Grevelingenmeer worden witte matten aangetroffen, die veroorzaakt worden door de bacterie van het genus Beggiatoa (figuur 1). Deze bacterie komt voor op het grensvlak van sulfide (uit de bodem) en zuurstof (uit de waterkolom). Het voorkomen en de verspreiding van de witte matten wordt toegeschreven aan ophoping van organisch materiaal en zuurstofarme condities die als gevolg van zout- en/of temperatuurstratificatie en de geringe dynamiek van het Grevelingenmeer aanwezig zijn (Nolte en Basch 2011).
Inventarisatie
Figuur 2: Resultaten van een inventarisatie met daarin weergegeven de mate van schade aan het bodemleven (Voor een vergroting van de afbeelding klikt u hier).
Om meer inzicht te krijgen in de verspreiding van witte bacteriematten en andere schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer (beide mogelijke gevolgen van zuurstofloosheid), zijn in 2007 (Lengkeek et al. 2007), 2010, 2011, 2012 en 2016 visuele inspecties van de bodem uitgevoerd op een groot aantal locaties in het meer. Op elke locatie zijn foto’s van de bodem verzameld en is aan de hand van live videobeelden een beschrijving van de situatie onder water opgesteld. De verspreiding van de kenmerkende witte matten van Beggiatoa spp. bacteriën zijn in kaart gebracht evenals andere vormen van zichtbare schade aan het bodemleven (Lengkeek et al. 2010), (Lengkeek en Bouma 2011), (Didderen et al. 2013).
In 2016 heeft er een inventarisatie plaatsgevonden die tot doel had om de T0-situatie te beschrijven vlak voor de opening van de Flakkeese spuisluis in 2017 ( Didderen et al. 2016).
De werkwijze van de inventarisatie wordt uitgelegd in deze video.
Conclusie
De frequent terugkerende zuurstofarme periodes zorgen ervoor dat het bodemleven geen kans krijgt om zich volledig te herstellen wanneer het eenmaal door een zuurstofarme periode is verdwenen. Na een zuurstofarme periode vindt juist wel snel kolonisatie door Beggiatoa plaats. Een vertragend effect treedt mogelijk op doordat bodemleven moeilijker terugkeert in een door Beggiatoa zuurstofloos geworden sediment. Het is mogelijk dat de afwezigheid van bodemdieren de aanwezigheid van Beggiatoa juist versterkt, omdat bioturbatie van de bodem ontbreekt. Voor de ophoping van organisch materiaal is geen aanwijzing gevonden en ze lijkt dan ook hooguit van secundair belang (Nolte en Basch 2011). Beggiatoa –matten spelen geen doorslaggevende rol in de algemene achteruitgang van het macrobenthos in het Grevelingenmeer (Kater en Onsele 2013).
Referenties
- De Grevelingen in ademnood, Anon., Bureau Waardenburg, 4 oktober 2010.
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer IV, Zomer 2016 Nulmeting effect Flakkeese spuisluis (T0), Didderen, J. Bergsma, F. Driessen en W. Lengkeek, Bureau Waardenburg, 7 november 2016.
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer III, Onderzoek naar de effecten van zuurstofloosheid zomer 2013, Didderen, K.,W. Lengkeek en S. Bouma, Bureau Waardenburg, 25 november 2013.
- De ontwikkelingen van het macrobenthos in het Grevelingenmeer, Kater, B. en E. van Onselen, ARCADIS, 21 november 2013.
- Het effect van zuurstofdeficiëntie op het bodemleven in het Grevelingenmeer, Lengkeek, W. S. Bouma & H. Waardenburg, Bureau Waardenburg, 29 oktober 2007.
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer ΙΙ, Metingen van de nazomer 2010 en het eind van de winter 2011, Lengkeek, W. en S. Bouma, Bureau Waardenburg, 22 juni 2011.
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer, Onderzoek naar de effecten van zuurstofloosheid, Lengkeek, W., S. Bouma en B. van den Boogaard, Bureau Waardenburg, 29 november 2010.
- Onderzoek naar de oorzaak en oplossing voor witte Beggiatoa matten op de bodem van het Grevelingenmeer, Nolte, A. en L. Basch, Deltares, december 2011.
Zie ook
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer IV, Zomer 2016 Nulmeting effect Flakkeese spuisluis (T0)
- Onderzoek naar de oorzaak en oplossing voor witte Beggiatoa matten op de bodem van het Grevelingenmeer
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer III, Onderzoek naar de effecten van zuurstofloosheid zomer 2013
- Grevelingenmeer van Stagnant naar Beperkt Getij
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer ΙΙ, Metingen van de nazomer 2010 en het eind van de winter 2011
- Notitie knelpunten autonome ontwikkeling
- De verspreiding van witte bacteriematten en schade aan het bodemleven in het Grevelingenmeer, Onderzoek naar de effecten van zuurstofloosheid
- Verkenning oplossingsrichtingen voor een betere waterkwaliteit en ecologische toestand van het Grevelingenmeer
- Verkenning Grevelingen water en getij
- MIRT-verkenning Grevelingen, verkenningennota, resultaten en conclusies
