Peilbeheer

In de huidige situatie is het Grevelingenmeer een zout meer waarin (beperkte) uitwisseling van water met de Noordzee plaatsvindt via de Brouwerssluis. Het beheer van de Brouwerssluis is gericht op maximale uitwisseling, rekening houdend met het streefpeil van het meer van NAP –0,2 m (Anon. 2013), (Bouma et al. 2008). Vanaf het volledig openzetten van de Brouwerssluis gedurende het gehele jaar zijn vanaf 1999 de inlaat- en spuidebieten iets meer dan verdubbeld van gemiddeld 1255 x10⁶ en –1245x10⁶ m³/jaar naar gemiddeld 2864 x10⁶ en –2688 x10⁶ m³/jaar. De gemiddelde verversingstijd is daarbij afgenomen van 164 naar 72 dagen (Wetsteijn 2011).

Vanaf 2005 wordt rekening gehouden met broedende vogels op de eilanden in het Grevelingenmeer. Het streefpeil wordt in de periode half april – half juli ingesteld op NAP – 0.26 in plaats van NAP – 0.20 m, met grenswaarden van NAP – 0.23 m en NAP – 0.29 m. In juli wordt het streefpeil, verdeeld over enkele dagen, weer op de gebruikelijke NAP – 0.20 m gebracht, afhankelijk van de nog aanwezige kustbroedvogels op dat moment. Ter behoud en vergroting van de zone met zoutwatervegetatie (voorkomen van verruiging en ontzilting) wordt binnen de geldende peilafspraken het waterpeil in de periode september - februari enkele malen ca. 4 cm hoger gebracht (Wetsteijn 2011).

Zie verder: 3.5 Peilregime en peilbesluit in Grevelingen systeemrapportage (Anon. 2020).

Opening Flakkeese spuisluis

Figuur 1: Aanleg van de Flakkeese spuisluis.

In het voorjaar van 2017 is de Flakkeese spuisluis in werking gesteld. Hiermee wordt een verbinding tussen de Oosterschelde en het Grevelingenmeer gerealiseerd. De voortgang van het werk aan de spuisluis wordt weergegeven in de nieuwsbrieven. Het voorgestelde nieuwe sluisbeheer kan de zuurstofcondities in de buurt van de spuisluis verbeteren en daarom positieve gevolgen hebben voor de zuurstofconcentratie nabij de bodem en de aanwezigheid van de verarmde gemeenschappen van mobiele fauna en bodemdieren in het Grevelingenmeer. Zie ook deze timelapsvideo. De mogelijke gevolgen van de ingebruikname zijn in een haalbaarheidsstudie in 2002 reeds onderzocht (Zimmerman 2002).
Een meting met mosselmandjes voorafgaand aan de opening toonde aan dat de zuurstofcondities zodanig waren dat de meeste mosselen in het gebied stierven of nauwelijks groeiden. Deze meting fungeert als referentie om de werking van de spuisluis te beoordelen (Wijsman et al. 2016).
Voor het beschrijven van de effecten op de hydrodynamica en zuurstofgehalte is door het Waterloopkundig laboratorium een modelstudie uitgevoerd (Zijl en Nolte 2006). De effecten op hydrodynamica en waterkwaliteit zijn beschreven voor zoutgehalte, mate van stratificatie en verblijftijd. Daarnaast is door middel van een deskundigenoordeel het risico op zuurstofloosheid ingeschat. In een aanvullende studie zijn de effecten van ingebruikname verder in kaart gebracht waarbij de effecten op de hydrodynamiek en de ecologie nader zijn uitgewerkt (Haas et al. 2006). Een bureaustudie geeft antwoord op de vraag wat het effect zal zijn op vissen die de hevel zullen passeren. Gezien de opbouw en de soortensamenstelling van visstand in het Grevelingenmeer en de Oosterschelde zijn er geen significante effecten op de visstand in beide wateren te verwachten (Vriese en Hop 2015).

Referenties

Grevelingen systeemrapportage, Anon., Deltares, Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer, Wageningen Marine Research, 22 oktober 2020.
Peilbesluit Grevelingenmeer, Anon., 23 januari 2013.
Nieuwsflitsen Flakkeese spuisluis, Bakelaar, P., Rijkswaterstaat, 2016.
Notitie knelpunten autonome ontwikkeling, Bouma, S, W. Lengkeek, T. Boudewijn, L. Turlings, R. Abma en R. Nieuwkamer, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 28 april 2008.
Flakkeese Spuisluis in ere hersteld, Studie naar de effecten van de ingebruikname van de Flakkeese Spuisluis op het Grevelingenmeer, Haas, H., P. van der Linden en H. Holzhauer, RIKZ, december 2006.
Waqua model Grevelingenmeer, Lievense, P., Rijkswaterstaat Directie Zeeland, december 1998.
De Brouwersluis, langer sluiten in het najaar of niet? Gevolgen van het sluisbeheer op fysische en chemische parameters van het Grevelingenmeer, Niesling, H., Directoraat Generaal Rijkswaterstaat, Directie Zeeland, september 1995.
Door getijdenturbines toelaatbare vissterfte in het Grevelingenmeer Fase 1a – effect van de Flakkeese spuisluis, Vriese, F. en J. Hop, ATKB, 14 april 2015.
Grevelingenmeer: meer kwetsbaar? Een beschrijving van de ecologische ontwikkelingen voor de periode 1999 t/m 2008-2010 in vergelijking met de periode 1990 t/m 1998, Wetsteijn, L., RWS Waterdienst, 7 januari 2011.
Monitoring mosselgroei Flakkeese spuisluis, Resultaten T0 bemonstering 2016, Wijsman, J., E. Brummelhuis, A. Van Gool, Wageningen Marine Research, 19 december 2016.
Effect van ingebruikname Flakkeese spuisluis op de hydrodynamica en waterkwaliteit van het Grevelingenmeer, Zijl, F. en A. Nolte, WL/Delft Hydraulics, juni 2006.
Nieuw gebruik van de Flakkeese Spuisluis als doorlaatmiddel, Zimmerman, C., Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Bouwdienst, 7 juni 2002.