Figuur 1: De bijdrage van de verschillende bronnen aan de zeespiegelstijging. De gemeten versnelling in zeespiegelstijging is vooral te verklaren door een toename van het massaverlies van Groenland en Antarctica. De bijdrage van landijs, gletsjers en ijskappen samen is sinds 2006 zelfs groter dan de bijdrage door de uitzetting van het oceaanwater (Bron: KNMI).
De hoogte van de zeespiegel heeft invloed op de aanwezigheid en ontwikkeling van flora en fauna in het water, de vooroever en in schorren en slikken. Omdat zeespiegelstijging een grote druk geeft op de ecosystemen van de kust, is het nodig om de complexiteit en onzekerheden van de voorspellingen nader te beschouwen. Een toekomstige zeespiegelstijging voorspellen is erg ingewikkeld omdat er sprake is van een combinatie van diverse processen die op verschillende tijdschalen betrekking hebben, zoals de thermische expansie van het zeewater, de toevoer van water van gletsjers en de veranderende opslag van water op het land (zie figuur 1).
Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) concludeert in zijn Zesde Assessment Report (IPCC, 2021) dat de zeespiegel tussen 1901 en 2018 met 0,20 [0,15 tot 0,25] m is gestegen. De gemiddelde snelheid van de zeespiegelstijging was 1,3 [0,6 tot 2,1] mm jr-1 tussen 1901 en 1971, toenemend tot 1,9 [0,8 tot 2,9] mm jr-1 tussen 1971 en 2006, en verder toenemend tot 3,7 [3,2 tot 4,2] mm jr-1 tussen 2006 en 2018 (hoge betrouwbaarheid). De menselijke invloed is zeer waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak van deze stijgingen sinds ten minste 1971.
Verwachte stijging
Figuur 2: Zeespiegel aan de Nederlandse kust zoals waargenomen en volgens de nieuwe, indicatieve zeespiegelprojecties. De drie kleuren geven verschillende toekomstige uitstoot van broeikasgassen aan. (KNMI 2021).
De zeespiegel blijft als gevolg van klimaatverandering de komende honderden jaren onvermijdelijk stijgen, maar de snelheid waarmee hangt af van de hoeveelheid broeikasgassen. Als de uitstoot sterk wordt verminderd (SSP1-2.6), overschrijdt de wereldgemiddelde zeespiegelstijging waarschijnlijk tussen 2150 en 2350 de 1 meter. Als de uitstoot onverminderd doorgaat (SSP5-8.5) gebeurt dat waarschijnlijk al tussen 2090 en 2140 (figuur 2) (KNMI 2021).
Kennisprogramma Zeespiegelstijging
De zeespiegel stijgt, maar het is onzeker hoe snel dit gaat. Het Kennisprogramma Zeespiegelstijging onderzoekt wat de gevolgen voor Nederland zijn. Overheden en kennisinstellingen werken erin samen. Ze onderzoeken verschillende scenario’s voor het tempo en de omvang van de zeespiegelstijging. Ook bekijken ze wat de mogelijke gevolgen zijn voor ons land. Het programma levert kennis op waarmee we keuzes kunnen maken voor de bescherming en inrichting van Nederland.
Het kennisprogramma bestaat uit 5 sporen:
Spoor 1: Wat is de invloed van Antarctica op de Zeespiegelstijging wereldwijd?
Spoor 2: In hoeverre is aanscherping nodig van de maatregelen over zeespiegelstijging, die staan in de Deltaprogramma?
Spoor 3: Wanneer is (eerder) handelen tegen zeespiegelstijging nodig?
Spoor 4: Wat zijn de scenario's voor het tempo en omvang van de zeespiegelstijging in de verre toekomst?
Spoor 5: Wat is er nodig op het gebied van communicatie, participatie en organisatie?
Op de website van het nationale Deltaprogramma is alle informatie en onderliggende documenten en rapporten te vinden. Zie: deze pagina
Referenties
- Climate Change 2021, the physical science basis, summary for policymakers, IPCC, Intergovernmental Panel on Climate Change, augustus 2021.
- Klimaatsignaal '21, Hoe het klimaat in Nederland snel verandert, KNMI, Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, oktober 2021.
Zie ook
- Klimaatsignaal '21, Hoe het klimaat in Nederland snel verandert
- KNMI '14, Klimaatscenario's voor Nederland; Leidraad voor professionals in klimaatadaptatie
- Van de regen in de drup? Verkenning van de mogelijke effecten van klimaatverandering op de Nederlandse mariene ecosystemen
- Lectorale-rede-Wietse-van-de-Lageweg-Future-Shores.pdf
- Klimaatverandering
- De effecten van Zeespiegelstijging en Zandhonger op de Oosterschelde
- Wereldwijde klimaateffecten Risico’s en kansen voor Nederland
- Ecologisch onderzoek Getij Grevelingen
- Verlopend tij, Oosterschelde, een veranderend natuurmonument
- Eindadvies ANT Oosterschelde
