Het Volkerak-Zoommeer is een zoetwatermeer gelegen in het Noordoosten van Zeeland met een oppervlakte van 8300 hectare (Rijkswaterstaat, 2012). Het meer is ontstaan toen het afgesloten werd van alle grote waterwegen in het gebied: met in het Noordoosten de afsluiting van het Hollands diep door de Volkerakdam en de Volkeraksluizen, in het Noordwesten de scheiding van de Oosterschelde door de Philipsdam en de Krammersluizen en in het zuiden de afsplitsing van de Westerschelde door de Oesterdam en de Bergsediepsluis.
De Zoomboom
Om de peil- en zoutgehaltes in het gehele meer op peil te houden wordt er met een waterbalansmodule systeem genaamd ‘de Zoomboom’ gewerkt, dit systeem zorgt ervoor dat alle kunstwerken op het meer samenwerken om het waterpeil en zoutgehalte binnen de afgesproken marges van het waterakkoord (Rijkswaterstaat, 2016) te houden. Het gehele systeem wordt bestuurd door het Hydro Meteo Centrum (HMC). Binnen de Zoomboom kunnen er een aantal elementen aangestuurd worden om het hele systeem in goede banen te leiden. De Zoomboom bestaat uit verschillende aan- en uitvoerpunten van zowel zoet- als zoutwater. Het hoofd aan- en uitvoer van water wordt gereguleerd door het HMC. Naast de hoofd aan- en uitvoer van water zijn er nog verschillende onderdelen die voor aan- en uitvoer van water zorgen zonder dat het HMC hier directe controle over heeft. Een voorbeeld hiervan zijn de rivieren de Dintel en de Steenbergsche Vliet, aangezien deze direct uitmonden in het VZM. De Bathse spuisluis is de grootste uitvoer van water binnen het VZM. Het Hydro Meteo Centrum (HMC) reguleert de hoeveelheid water die vanuit deze sluis gespuid wordt op de Westerschelde door middel van zes spuikokers. Wanneer de Bathse spuisluis te weinig spuicapaciteit heeft, kunnen in geval van calamiteiten (NAP +0,30 meter) de pompen bij de Kreekraksluizen worden ingeschakeld. De Volkeraksluizen zorgen voor de grootste instroom van water binnen het gehele circuit. De sluizen zijn gelegen tussen het Hollands Diep en het VZM. Aan de hand van de uitvoer bij de Bathse spuisluis stuurt het HMC een advies over de hoeveelheid water die er bij de Volkeraksluizen naar binnen gespuid mag worden. Naast de kunstwerken met variërende stromen zijn er ook kunstwerken met een constante aan- of afvoer binnen het VZM. Voor deze sluizen wordt met een constant schutverlies gerekend. Hieronder vallen de Krammersluizen en de Bergsediepsluis. Enkel in geval van calamiteiten (NAP +0,50 meter) wordt er bij de Krammersluizen gespuid om peil- en zoutgehaltes terug binnen de marges te brengen.
Grenswaarden
Het hele systeem is ontworpen om ervoor te zorgen dat de peil- en zoutgehaltes binnen de grenzen van het waterakkoord blijven, wat belangrijk is voor dingen als de scheepvaart en de zoetwater voorziening van de agrarische sector. Het zoutgehalte wordt op verschillende locaties in het VZM gemeten en mag niet hoger zijn dan 450 mg/l. Het waterpeil moet binnen de marges van NAP -0,10 m en +0,15 m blijven. Om rekening te houden met broedvogels wordt het waterpeil elk jaar tijdens het broed- en groeiseizoen (15 maart tot 15 september) verlaagd voor Staatsbosbeheer. Dit gebeurt door middel van een peiltrap waarbij het peil in verschillende stapgrootten verlaagd wordt tot de minimale NAP -0,10 m (Rijkswaterstaat, 2020).
Referenties
- Waterakkoord Volkerak-Zoommeer, Anon., januari 2016.
Zie ook
- Risicoanalyse Doorspoelproef Volkerak-Zoommeer
- Toekomstbestendigheid besluit Volkerak-Zoommeer: een robuuste beslissing?
- Eindrapportage Peiloptimalisatie Volkerak Zoommeer def 20112020.pdf
- Waterakkoord Volkerak/Zoommeer
- Amoebe Volkerak-Zoommeer
- Waterakkoord Volkerak-Zoommeer
- Milieueffectrapportage Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer, samenvatting
- Werkbijeenkomst Oevererosie Volkerak-Zoommeer, Gevolgen van een beperkt getij
- Het Volkerak-Zoommeer
- Projectnota Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer
